⛳ Ciekawostki O Tatrzańskim Parku Narodowym

Tatrzański Park Narodowy – ciekawostki, 4.8 z 5 w oparciu o 13 opinii Wszystko, czego do tej pory nie wiedzieliście o jedynym wysokogórskim parku narodowym w Polsce. Polecamy również: Tatry z niemowlakiem [relacja] Proszę o szybką odpowiedź dam naj! Przeczytaj stwierdzenia dotyczące krajobrazu śródziemnomorskiego.Obok każdego stwierdzenia wpisz P, jeśli zdanie j … est prawdziwe, lub F, jeśli jest fałszywe. A.Urozmaicona linia brzegowa: liczne wyspy i półwyspy, strome klify, piaszczyste plaże. 6. Ciekawostką jest to, że w Central Parku znajduje się wiele jezior, w tym największe z nich – Jezioro Centralne. W okresie zimowym jezioro zamienia się w lodowisko, na którym można jeździć na łyżwach. 7. W parku znajduje się wiele zegarów słonecznych. W Białowieskim Parku Narodowym żyją dziki i żubry, a w Pienińskim Parku Narodowym występują liczne gatunki ryb, w tym pstrąg potokowy. W Tatrzańskim Parku Narodowym żyją wilki i niedźwiedzie, a także kozice i świstaki. W Bieszczadzkim Parku Narodowym można spotkać rysie i wilki, a także liczne gatunki ptaków, w tym jarząbka. Świstak tatrzański to zwierzę dzienne, o terytorialnym [5] i socjalnym sposobie życia [4]. Jest monogamiczny [5], a poszczególne rodziny łączą się w kolonie, których jądro stanowi zwykle dominująca para zwierząt [3] . Roczny cykl życiowy[ | ] Roczny cykl życiowy świstaka składa się z dwóch okresów: aktywności letniej i snu In book: Stan i perspektywy rozwoju turystyki w Tatrzańskim Parku Narodowym (pp.145-156) Chapter: Impressions and opinions of young visitors of the Tatra National Park and other polish national parks Pieniński Park Narodowy został utworzony w 1932 roku, jako drugi park narodowy w Polsce, zaraz po Tatrzańskim Parku Narodowym. Park obejmuje obszar o powierzchni około 23,5 tysięcy hektarów, w tym niemal połowę stanowią lasy, a ponad 40% to tereny ochrony ścisłej. Park jest także rezerwatem biosfery UNESCO. Poleski Park Narodowy jest świetnie przygotowany na turystów. Atrakcją tego miejsca są liczne szlaki, a w zasadzie ścieżki przyrodnicze, na których można spotkać tak wyjątkowe zwierzęta jak żółw błotny – jedyny żółw wolno żyjący w Polsce. Wszystkie trasy są doskonale oznaczone i opisane. Wybraliśmy dla was kilka ciekawych ścieżek przyrodniczych. 1888 – powstaje Towarzystwo Ochrony Tatr Polskich. 1939 – powstaje Park Przyrody w Tatrach. 1954 – utworzono Tatrzański Park Narodowy o powierzchni 21,4 tys. ha. Tatrzański Park Narodowy to jeden z najbardziej odwiedzanych parków narodowych w Polsce. Na turystów czeka około 250 km przygotowanych szlaków turystycznych. Niecodzienne oznakowanie w Tatrzańskim Parku Narodowym. Dotyczy… potrzeb fizjologicznych. „Smutne, że trzeba to ludziom przypominać”. Znaki wzbudziły zainteresowanie internautów i Tatrzański Park Narodowy jest jednym z 23 parków narodowych w Polsce. Został utworzony 1 stycznia 1955 roku. Jego odpowiednikiem po stronie słowackiej jest TANAP - Tatranský Národný Park. Od północy park sąsiaduje z miastem Zakopane oraz gminami Kościelisko, Poronin i Bukowina Tatrzańska.Położony jest na południowych krańcach 14 ciekawostek o Parku Narodowym "Ujście Warty" Najmłodszy z polskich parków narodowych Park Narodowy "Ujście Warty" jest najmłodszym polskim parkiem narodowym, który powstał w 2001 roku. KEQF. W podróży Tatrzański Park Narodowy – 5 ciekawostek, które warto poznać autor: Beata Majchrowska Kasprowy Wierch, Morskie Oko czy Giewont – o nich każde dziecko potrafi coś powiedzieć. Ale w naszym unikalnym parku narodowym jest sporo mniej znanych ciekawostek. Wybraliśmy dla was 5 szczególnie interesujących. Poznajcie je i ruszajcie w Tatry! 1/5 Gdzie w Tatrach spotkać świstaki? Tatry to jedyne w Polsce miejsce z alpejskimi krajobrazami oraz fauną i florą. Tej unikalności byli świadomi ludzie już w XIX wieku i wcześnie zaczęto myśleć o ochronie tych terenów. Sejm Galicyjski w 1868 roku wydał awangardową jak na swoje czasy ustawę „względem zakazu łapania, wytępiania i sprzedawania zwierząt alpejskich, właściwym Tatrom, świstaka i dzikich kóz”. Na świstaka polowano, gdyż jego sadło było powszechnie stosowane w medycynie ludowej – miało cudowne właściwości lecznicze. Utworzone później Towarzystwo Ochrony Tatr Polskich zaczęło zbiórkę pieniędzy na wykup Tatr z rąk prywatnych i utworzenie parku narodowego. Gdzie dzisiaj spotkać świstaka w Tatrach? Żeby zobaczyć świstaka tatrzańskiego na własne oczy, trzeba ruszyć w wysokie góry! Jego siedliska nie występują poniżej 1300 metrów Gdzie robić zdjęcia w Tatrach? Oto #instafriendly miejsca, które warto odwiedzić 2/5 Wąwóz Kraków i Smocza Jama Wąwóz Kraków – tak nazywa się jeden z najbardziej malowniczych fragmentów Tatrzańskiego Parku Narodowego przypominający kanion. Nazwa wzięła się stąd, że poprzez pionowe ściany przypomina wąską krakowską ulicę. Ale jakby tego było mało – rozmaite części wąwozu nazywają się też: Rynek, Plac pod Ratuszem, Wawel, a nawet Kościół Mariacki. Wysokie ściany wąwozu porośnięte są bujną roślinnością – mszakami i paprociami, a dno usłane kamieniami. Gdy pada na dnie tworzy się niewąski potoczek. 17 metrów ponad dnem wąwozu mieści się – też z krakowska – Smocza Jama, do której wespniemy się po drabinie, a potem po skałach, trzymając się łańcuchów. Przed wiekami wąwóz był odwiedzany przez poszukiwaczy złota, którzy pozostawili na jego ścianach charakterystyczne ślady. Na górze: Wąwóz Kraków – jeden z najbardziej malowniczych fragmentów Tatrzańskiego Parku Narodowego, niżej: malowniczy Trzydniowiański Wierch w Tatrach Zachodnich 3/5 Malowniczy Trzydniowiański Wierch Trzydniowiański Wierch to przepiękny szczyt w Tatrach Zachodnich, na którym krzyżują się dwa szlaki: zielony i czerwony. To mniej znana turystom atrakcja Tatrzańskiego Parku Narodowego. Ma dwa wierzchołki, które opadają do trzech dolin. Widoki z Wierchu są dalekie, bo jego górne partie porastają tylko trawy i kępy borówek, które jesienią przebarwiają stoki na czerwono. Ze Trzydniowiańskiego Wierchu zobaczymy Mnichy Chochołowskie – rząd białych turni na zboczach Bobrowca. Tatry latem? Sprawdź, co robić poza chodzeniem po górach! 4/5 Wodospad Siklawa – największy wodospad w Polsce Kolejna ciekawostka przyrodnicza to największy wodospad w Polsce! Ma około 70 metrów wysokości i – w zależności od poziomu wód – spływa dwiema lub trzema strugami. Woda opada po Ścianie Stawiarskiej, która oddziela Dolinę Roztoki od Doliny Pięciu Stawów. Uderza w skały z wielką silą i rozbija się na tysiące kropelek tworzących mgiełkę. Kiedy wędrujemy po Tatrach w upalne dni to postój przy Siklawie daje wielką ochłodę. Wodospad jest doskonale widoczny z zielonego szklaku, z którego lepiej nie zbaczać, bo skały otaczające to miejsce są bardzo śliskie! Na górze: Wodospad Siklawa – największy wodospad w Polsce, niżej: polana w Dolinie Olczyskiej w Tatrach Zachodnich 5/5 Polana Olczyska – polana w Dolinie Olczyskiej w Tatrach Zachodnich Polana Olczyska to bardzo ciekawe miejsce postojowe w drodze na Wielki Kopieniec. Dawniej była miejscem wypasu owiec i stało tu około 20 szałasów pasterskich – dzisiaj ostały się tylko trzy. To też miejsce, gdzie krzyżują się aż trzy szlaki turystyczne ( na Nosal i do Kuźnic) i przy drewnianych stołach można się posilić przed dalszą wędrówką. Polana kryje ciekawostkę – Wywierzysko Olczyskie, czyli największe w Tatrach źródło, wyrzucające około 700 litrów wody na sekundę! Woda jest tutaj krystaliczna i lodowata – nie przekracza 5 Żyje w niej wiele ciekawych gatunków zwierząt, studniczek tatrzański. To mały, biały skorupiaczek, który zamieszkuje głównie wody podziemne, z rzadka z nich wypływając. Ale kto wie, może będziemy mieć szczęście dojrzeć go w Wywierzysku. Kochasz góry? Zobacz także: 8 najpiękniejszych górskich szlaków w Europie Zdjęcia: Shutterstock Beata Majchrowska Dziennikarka i redaktorka w miesięczniku Weranda Zostań z nami Zapisz się do Newslettera Tatrzański Park Narodowy co roku odwiedzają setki tysięcy turystów. To nie tylko wizytówka polskich gór, ale także obszar Rezerwatów Biosfery UNESCO – miejsca o szczególnie cennych zasobach przyrodniczych. Odwiedzający mogą podziwiać wspaniałe rośliny – kosodrzewinę, limbę oraz sasankę alpejską – a także spotkać zwierzęta, które w pozostałych rejonach kraju nie występują, albo pojawiają się niezwykle rzadko. Zwierzęciem, który niezaprzeczalnie kojarzy się z Tatrami jest kozica. Ten niewielki ssak, wielkością przypominający domową kozę to zwierzę typowo górskie. W lecie najczęściej można spotkać kozice na turni na stokach północnych lub na wysokich halach, zimą na piętrze na stokach południowych. Jednak, aby je wypatrzyć potrzebna jest lornetka. Z kolei w tatrzańskich dolinach można natknąć się (z wyjątkiem jesieni i zimny, kiedy zapadają w sen zimowy) na świstaki i niedźwiedzie brunatne. Zwłaszcza te drugie budzą duże zainteresowanie turystów, ale pod żadnym pozorem nie wolno ich karmić ani do nich podchodzić. Zarówno świstaki, jak i kozice i niedźwiedzie brunatne są pod ścisłą ochroną. Obok tych trzech symboli Tatr na obszarach zielonych można spotkać gady takie jak zaskrońce czy jadowite żmije zygzakowate oraz płazy: salamandra plamista, ropucha zielona, kumak górski, żaba wodna i żaba jeziorkowa. Dużą grupę stanowi też ptactwo – sowy (puszczyk i usztaka), drozd obrożny, czubatka, makolągwa, orzeł przedni, pomurnik. Wszystko, czego do tej pory nie wiedzieliście o jedynym wysokogórskim parku narodowym w Polsce. Polecamy również: Tatry z niemowlakiem [relacja] Najwyższe góry w Polsce – Tatry – znają prawie wszyscy. Ale czy wiemy, jak powstały, kto je zamieszkuje i jakie są ich najcenniejsze przyrodnicze skarby? Tatry to przecież polskie dobro narodowe, miejsce uważane przez wielu za mistyczne, urzekające swoim majestatem i widokami jedynymi w swoim rodzaju. Czegoś tak cennego nie można pozostawić samemu sobie i dlatego Tatry objęte są ochroną w ramach Tatrzańskiego Parku Narodowego. Pierwsze próby ratowania zagrożonej przyrody w Tatrach podjęto już w II połowie XIX wieku, gdy Sejm Galicyjski wprowadził ustawę zakazującą polowania na świstaki i kozice. Co ciekawe, strażnikami przyrody zostali wówczas dwaj byli kłusownicy – Jan Wala oraz Maciej Sieczka, którzy potem zostali uznanymi przewodnikami tatrzańskimi, a na ich cześć nazwano kilka miejsc w Tatrach. W 1873 roku powstało Towarzystwo Tatrzańskie, które w następnych latach zaczęło tworzyć stacje turystyczne i schroniska, zabiegało o ochronę dla kolejnych gatunków zwierząt i roślin i położyło podwaliny pod ostateczne ustanowienie TPN-u w 1954 roku. Obecnie Tatrzański Park Narodowy zajmuje powierzchnię 21197 ha i obejmuje całe polskie Tatry. Podobny park istnieje po stronie słowackiej. Tatry są najwyższym pasmem w Karpatach, zbudowanym głównie z granitu z domieszką wapieni i dolomitów. Powstały w wyniku orogenezy alpejskiej, a ich budowa geologiczna sprzyjała powstawaniu licznych jaskiń (na obszarze TPN jest ich ponad 650). Tu znajduje się największa i najgłębsza jaskinia Polski – Jaskinia Wielka Śnieżna o długości blisko 24 km. Znane są też udostępnione do zwiedzania Jaskinia Mylna, Jaskinia Mroźna oraz Smocza Jama. Roślinność w parku charakteryzuje się układem piętrowym. Wśród najbardziej znanych roślin chronionych wymienić należy sasankę alpejską i szarotkę alpejską, a także gatunki reliktowe epoki lodowcowej – dębik ośmiopłatkowy i wierzbę żyłkowaną. Wśród zwierząt trzeba wyróżnić gatunki endemiczne, tzn. niewystępujące nigdzie indziej – świstaka tatrzańskiego i kozicę tatrzańską, a poza tym łasicę, rysia, sarnę europejską, jelenia szlachetnego, niedźwiedzia brunatnego oraz orła przedniego i cietrzewia. Na terenie TPN-u znajduje się nie tylko najwyższy szczyt w Polsce – Rysy (2499 m ale także najwyższy wodospad – Wielka Siklawa (65 m). Do największych atrakcji parku należą też schroniska, których jest tu w sumie 8. Czasem wędrując po górskich szlakach natrafimy też na tablice pamiątkowe, kapliczki szałasy. Najwięcej turystów odwiedza Morskie Oko, Dolinę Pięciu Stawów i Kasprowy Wierch (w dużej mierze dzięki kolejce linowej z Kuźnic). Rocznie przez Tatrzański Park Narodowy przewija się 2,5 mln turystów. Najważniejszym ośrodkiem jest oczywiście Zakopane, w którym znajduje się Muzeum Tatrzańskie, a także Centrum Edukacji Przyrodniczej z największą makietą Tatr, salą kinową oraz interaktywną salą odkryć. Czytaj również: Tatry z dziećmi - Giewont, Czerwone Wierchy, Jaskinia Mylna Tatrzański Park Narodowy zlokalizowany jest na południu Polski w województwie małopolskim tuż przy granicy ze Słowacją ( Jego symbolami są kozica i szarotka alpejska. Większa część (ponad 87% powierzchni) należy do Skarbu Państwa. Pozostała natomiast do spółek leśnych i osób prywatnych. Park Narodowy powstał 1 stycznia 1955 roku, a jego powierzchnia wynosi ponad 21,2 tys. ha, przy czym lasy zajmują ponad 15 tys. ha, a hale i turnie[1] prawie 6 tys. ha. Najwyższym szczytem, nie tylko w Tatrzańskim Parku Narodowym, ale również i w całych Tatrach Polskich są Rysy posiadające 2 499 m wysokości. Biorąc natomiast pod uwagę całe Tatry – najwyższy szczyt znajduje się po stronie Słowackiej i jest nim Gerlach posiadający 2655 m Tatry ze względu na swoje położenie dzielą się na ( W 1888 roku powstało Towarzystwo Ochrony Tatr Polskich, a pod koniec XIX wieku narodził się pomysł utworzenia na terenie Tatr obszaru chronionego. Dzięki Państwowej Radzie Ochrony Przyrody w 1925 roku podjęto próbę współpracy z naszymi południowymi sąsiadami w celu założenia Parku Narodowego. Miał być on wzorowany na amerykańskim Yellowstone. W 1939 roku utworzono Park Przyrodniczy w Tatrach. Dopiero 10 lat później założono po stronie słowackiej Tatranský Národný Park (TANAP). Polacy doczekali się Tatrzańskiego Parku Narodowego w 1954 roku. Głównym celem TPN jest ochrona dziedzictwa kulturowego i zasobów przyrody, a co za tym idzie, przeciwdziałanie również dewastacji środowiska i wycinaniu lasów. Ścisłą ochroną objęto teren zajmujący ponad 12 tys. ha, w którego skład wchodzą hale, turnie, kosodrzewiny oraz częściowo lasy górnego i dolnego regla. Ochrona częściowa obejmuje powierzchnię ponad 6 tys. ha, którą stanowią ekosystemy leśne. Około 3 tys. ha posiada status obszaru ochrony krajobrazowej. Ponadto obowiązuje tutaj akt prawny z 1868 roku, który zakazuje zabijania kozic i świstaków będących na wyginięciu. W 1993 roku, dzięki UNESCO, zarówno TPN jak i TANAP wpisane zostały na listę Światowych Rezerwatów Biosfery. Na terenie Parku funkcjonuje Dział Ochrony Przyrody, w którego skład wchodzi Zespół Ochrony Ekosystemów Leśnych (DOP1), Zespół Ochrony Ekosystemów Nieleśnych i Środowiska (DOP2), Sekcja Ochrony Fauny (DOP3) oraz 10 obwodów ochronnych (Morskie Oko, Łysa Polana, Kośne Hamry, Zazadnia, Brzeziny, Gąsienicowa, Strążyska, Kuźnice, Kościeliska, Chochołowska). Do ich zadań należy: „opracowywanie projektów rocznych zadań ochronnych oraz plany ochrony dla parku i obszaru Natura 2000 – Tatry, w oparciu o materiały przygotowane przez komórki organizacyjne parku stosownie do ich zakresu działania wykonywanie ustaleń planu ochrony i rocznych zadań ochronnych odpowiednio do zakresu działania prowadzenie spraw z zakresu funkcjonowania sieci Natura 2000 prowadzenie spraw dotyczących ochrony ekosystemów leśnych, lądowych ekosystemów nieleśnych, ekosystemów wodnych i środowiska oraz ochrony gatunkowej roślin i zwierząt prowadzenie spraw związanych z planowaniem i nadzorem remontów szlaków turystycznych, tras narciarskich oraz dróg wewnętrznych parku nadzorowanie wykonywania ograniczonego kulturowego wypasu owiec i krów realizowanie na zlecenie właściwych jednostek, nadzór nad lasami prywatnymi, znajdującymi się w granicach parku gromadzenie oraz przetwarzanie danych dotyczących stanu ekosystemów parku oraz zmian w nich zachodzących” ( Na terenie Parku istnieje wiele gatunków chronionych zwierząt, do których należą: kozica, świstak, niedźwiedź brunatny i kilkanaście gatunków ptaków, w tym: orzeł przedni, sokół, pomurnik i płochacz halny. Wśród zagrożonych roślin wyróżniamy ( Gatunki narażone na zagrożenie Gatunki zagrożone Gatunki krytycznie zagrożone Cis pospolity Wierzba borówkolistna Irga kutnerowata Sosna drzewokosa Głodek mroźny Traganek zwisłokwiatowy Tojad wchodniokarpacki Traganek wytrzymały Różanacznik żółty Tojad manilski Ostrołódka polna Przymiotno alpejskie Tojad morawski Sit trójłuskowy Saussurea wielkogłowa Sasanka słowacka Wiechlinostrzewa (wiechlina) fioletowa Głodek kutnerowaty Jeżogłowka pokrewna Warzucha tatrzańska Wełnianeczka alpejska Skalnica zwisła Buławnik czerwony Sybaldia rozesłana Potrostek alpejski Jarząb nieszpułkowy Traganek jasny Ostrołódka Halera Sparceta górska Gnidosz Hacqueta Babka górska Dzwonek piłkowany Oset klapowany Jastrzębiec kłosisty Turzyca Lachenala Spis gatunków zagrożonych roślin występujących w TPN Źródło: Szpot M., Tatrzańskie gatunki roślin zamieszczone w Czerwonej Księdze Roślin Geologia Tatry jako jedyne w Polsce należą do gór pochodzenia alpejskiego. Oprócz tego są najwyższe i najmłodsze. Deniwelacja[2] terenu dochodzi tutaj nawet do 1700 metrów. Tatry Wschodnie zbudowane są ze skał magmowych, gnejsów oraz łupków krystalicznych, natomiast Tatry Zachodnie posiadają w swojej strukturze skały osadowe, czyli sfałdowane wapienie, piaskowce, dolomity i łupki powstałe podczas alpejskich ruchów górotwórczych. Dzięki lodowcom górskim krystaliczna część gór poddawana jest erozji, na skutek czego powstają liczne kotliny, żłobienia lodowcowe oraz moreny. Klimat Tatrzański klimat należy do klimatu strefy umiarkowanej wysokogórskiej. Średnia temperatura powietrza obniża się wraz ze wzrostem wysokości i tak u podnóża Tatr wynosi ona około 6°C, natomiast w najwyższych partiach gór spada do około -4°C. Do najcieplejszych miesięcy zalicza się lipiec i sierpień, zaś do najchłodniejszych styczeń i luty. Na danym terenie przeważają wiatry północno-zachodnie, gdzie do lokalnych zaliczyć można bryzy dolinne i górskie. Oprócz tego mamy tutaj również wiatry fenowe, zwane halnymi, które wieją przeważnie wiosną i jesienią. Jednocześnie w coraz wyższych partiach gór (do pewnego momentu) mamy do czynienia ze wzrastającą liczbą opadów i malejącym okresem wegetacyjnym. Na dole roczna suma opadów wynosi około 1150 mm, zaś na wysokości 1800-2000 metrów dochodzi do 1800 mm. Powyżej tej wysokości ilość opadów maleje, ponieważ zachodzi zjawisko inwersji opadowej[3]. U podnóża gór występują przeważnie opady w postaci deszczu, natomiast im wyżej, tym coraz częściej pojawiają się opady śniegu. To co możemy zaobserwować w górach, to duża zmienność ciśnienia i temperatury, wysoka wilgotność powietrza oraz częste występowanie popołudniowych burz w okresie letnim. Flora Roślinność TPN posiada układ piętrowy. W dolnym piętrze znajdziemy lasy bukowo-jodłowe, zaś w górnym bory świerkowe i kosodrzewiny. Należy zwrócić jednak uwagę na przekształcony drzewostan w piętrze regla dolnego, gdzie lasy bukowe zostają wypierane przez świerki. W reglu górnym znajdziemy również limby i brzozę karpacką. Wśród tatrzańskiej flory występuje ponad 1000 gatunków roślin naczyniowych, a ponad 100 objętych jest ochroną, jak np. wspomniana już wcześniej szarotka alpejska czy lilia złotogłów. Znajduje się tu również ok. 40 gatunków roślin endemicznych – takich które występują tylko w Tatrach do których należą chociażby: warzucha tatrzańska, wiechlina granitowa, ostróżka tatrzańska, a także szafran spiski zwany potocznie krokusem ( Do gatunków reliktowych, pochodzących z wcześniejszej epoki, zaliczyć można dzwonek alpejski, pierwiosnek łyszczak i dębik ośmiopłatkowy. Rys. 3. Ukwiecony stok wiosną Fauna Liczba gatunków zwierząt żyjących w tatrzańskich górach wynosi ponad 8 tys. Dominują tu bezkręgowce. W lasach reglowych napotkać można na jelenia, sarnę, rysia, sarnę, wilka, oraz niedźwiedzia brunatnego, a nieco wyżej (poza obrębem lasów) kozicę i świstaka. Liczne grono ptaków reprezentują sokół, cietrzew, jarząbka, głuszec, orzechówka, orlik krzykliwy, puchacz i bardzo rzadkie okazy orła przedniego. Turystyka Turystyka Tatrzańskiego PN wiąże się ze Stanisławem Staszicem, który napisał działo „O ziemiorodztwie Karpatów”, a ponadto uznany został za „ojca polskiej turystyki tatrzańskiej”. Obszar Parku dysponuje doskonałą infrastrukturą. Bardzo dobrze rozwinięta jest sieć szlaków turystycznych ( posiadająca ponad 250 km na różnych poziomach trudności. Szlaki te umożliwiają turystom dotarcie do 6 jaskiń: Dziury, Mroźnej, Smoczej Jamy, Mylnej. Raptawickiej i Obłazkowej, a ponadto prowadzą przez Giewont, a także przez Orlą Perć na odcinku od przełęczy Zawrat do Koziego Wierchu. Wycieczki spacerowe po terenie Tatr podzielić można na krótkie (na terenie Zakopanego) oraz dłuższe, biegnące przez TPN. Do wyboru w obu wariantach mamy kilka tras ( Długość trasy Numer trasy Przebieg trasy Krótsze wycieczki Trasa nr 1 Krupówki – wyjazd kolejką torową na Gubałówkę – spacer grzbietem Gubałówki – zjazd wyciągiem krzesełkowym na Polanę Szymoszkowej lub z Butorowego Wierchu – powrót do centrum ul. Powstańców Śląskich, a następnie ul. Kościeliską – wizyta w Muzeum Stylu Zakopiańskiego, w willi Koliba – zwiedzanie Starego Kościółka i zabytkowego cmentarza – Krupówki. Trasa nr 2 Krupówki – ul. Piłsudskiego – Muzeum Kornela Makuszyńskiego) – skocznia Wielka Krokiew – prawą stroną skoczni do Ścieżki pod Reglami – po około 300 m skręt w prawo przez Las Białego do ul. Grunwaldzkiej, po prawej stronie w Parku Miejskim Dom Kultury Jutrzenka – ul. Orkana – ul. Kasprusie – muzeum Karola Szymanowskiego – ul. Kościeliska – Krupówki. Trasa nr 3 Krupówki – ul. Zamoyskiego – ul. Witkiewicza – Bulwary Słowackiego – Droga na Bystre – ul. Balzera – Jaszczurówka – Dolina Olczyska (wywierzysko) – Jaszczurówka – ul. Balzera – droga na Koziniec (Willa pod Jedlami) – droga na Antałówkę – ul. Broniewskiego – ul. Chałubińskiego – ul. Sienkiewicza – Rówień Krupowa – Krupówki. Dłuższe wycieczki Trasa nr 1 Dworzec PKS – autobusem do Kir w Kościelisku – Dolina Kościeliska (Jaskinia Mroźna i Staw Smreczyński) – schronisko Ornak – powrót Doliną Kościeliską – Przełęcz Iwaniacka – Dolina Chochołowska – Ścieżka Pod Reglami – Kiry – autobusem do Zakopanego. Trasa nr 2 Krupówki – ulica Strążyska – Dolina Strążyska – Ścieżka nad Reglami – Kalatówki (hotel górski) – Kuźnice – ul. Przewodników Tatrzańskich – ul. Chałubińskiego – ul. Zamoyskiego – Krupówki. Trasa nr 3 Krupówki – Kuźnice – wyjazd kolejką na Kasprowy Wierch – powrót kolejką do Kuźnic lub zejście Halą Gąsienicową do schroniska Murowaniec – Boczań lub Jaworzynka – Kuźnice – Krupówki. Trasa nr 4 Dworzec PKS – autobusem do Palenicy Białczańskiej – Morskie Oko – (opcja: podejście pod Czarny Staw pod Rysami) – powrót tą samą drogą – można zjechać wozem konnym – autobus do Zakopanego – Dworzec PKS. Tab. 2. Trasy spacerowe w rejonie Zakopanego i TPN Źródło: W okresie wiosenno-jesiennym skorzystać można również z pojazdów konnych kursujących w Dolinie Chochołowskiej i Kościeliskiej, a także w okolicach Morskiego Oka. Oprócz szlaków pieszych wyznaczono również w rejonie Kasprowego Wierchu trasy i szlaki narciarskie posiadające 160 km długości. Dostać się tam można (tylko zimą) kolejką krzesełkową z Doliny Gąsienicowej i Goryczkowej lub kolejką linową z Kuźnic. Istnieją również szlaki rowerowe nie tylko w obrębie naszego kraju ( Obszar trasy Numer trasy Przebieg trasy Wycieczki krajowe Trasa nr 1 Krupówki – ul. Piłsudskiego – Ścieżka pod Reglami – Kiry – powrót tą samą drogą. Trasa nr 2 Krupówki – kolejka na Gubałówkę – Furmanowa – czerwony szlak – Poronin – ul. Kasprowicza – Ustup – szlak żółty przez Bachledzki Wierch – Antałówka – w prawo obok pensjonatu Panorama – ul. Jagiellońska – ul. Kościuszki – Krupówki. Trasa nr 3 Krupówki – kolejka na Gubałówkę – grzbietem Gubałówki na zachód – za zielonymi znakami przez Prędkówkę, ul. Królewską i Rysulówkę do Kir – Ścieżką pod Reglami do Zakopanego. Trasa nr 4 Podwilk – Zubrzyca Górna – (częściowo szlakami niebieskim i zielonym) – Zakamionek – Jabłonka – Studzianki Orawskie (Szklary) – Orawka (XVII-wieczny kościół) – Zubrzyca Dolna (skansen). Trasa nr 5 Podwilk – Przełęcz Spytkowicka (szlak niebieski) – Żeleźnica (szlak żółty) – Podszkle – Markówka – Dolina Wisielca – Orawka – Groń – Podwilk. Trasa nr 6 Podwilk – Kuligowa Góra – Danielki – Podwilk. Wycieczki na Słowację Trasa nr 1 Oravice (kąpielisko geotermalne) – Brestova (Muzeum oravskiej dediny, skansen) – Habovka – Oravsky Biely Potok – Podbiel (żywy skansen w Podbieli) – Tvrdosin – Trstena -Liesek -Vitanova-Oravice. Trasa nr 2 Namestovo – Tvrdosin (kościół z XVII w.) – Podbiel – Oravsky hrad (Orawski Zamek z XIII-XVIII w.) – Prislop – Hrustin – Namestovo. Trasa nr 3 Oravice – Vitanova-Sucha Hora (przejście graniczne i torfowisko Rudne) – Chochołów (żywy skansen) – Czarny Dunajec – Piekielnik – Jabłonka – Chyżne (przejście graniczne) – Trstena – Cimhova – Oravice. Trasa nr 4 Namestovo – Bobrov – Zubrohlava – Oravska Polhora – Przywarówka (turystyczne przejście graniczne) – Lipnica Wielka – Jabłonka – Chyżne (przejście graniczne) – Trstena – Ustie nad Priehradou – Slanicka Osada – Namestovo. Tab. 2. Trasy rowerowe w rejonie Zakopanego i TPN Źródło: Dla osób lubiących chodzić po Tatrach, istnieje możliwość uprawiania taternictwa powierzchniowego. Dzięki Polskiemu Związkowi Alpinizmu, specjalnie dla tego sportu zostały uruchomione specjalne tereny do wspinaczki. Odwiedzający Tatry mogą skorzystać z szerokiej bazy noclegowej świadczonej przez hotele, pensjonaty, czy schroniska, których na terenie Parku jest 8: Schronisko nad Morskim Okiem, Schronisko im. Wincentego Pola na Starej Roztoce, Schronisko w Dolinie Pięciu Stawów Polskich, Schronisko Murowaniec, Hotel Górski na Kalatówkach, Schronisko na Hali Kondratowej, Schronisko na Hali Ornak i Schronisko na Polanie Chochołowskiej. Co warto zobaczyć? Mimo, iż Zakopane nie znajduje się idealnie na Terenie Tatrzańskiego PN, lecz na jego przedpolu, to oferuje turystom wiele atrakcji ( Jeszcze do niedawna (poł. XIX wieku) Zakopane było zwykłą uzdrowiskową wioską. Zostało przekształcone w miasto turystyczne przez Doktora Tytusa Chałubińskiego. Najstarszą ulicą w Zakopanym jest ul. Kościeliska przy której ulokowano na przełomie XVI/XVII wieku pierwsze budownictwo mieszkaniowe. Znajduje się tu również kaplica Gąsieniców wzniesiona w 1800 roku, drewniany, XIX-wieczny, Stary Kościół Matki Boskiej Częstochowskiej i św. Klemensa, będący pierwszą tutejszą parafią oraz przylegający do niego zabytkowy cmentarz na Pęksowym Brzyzku. Warto zwróć uwagę na willę Koliba zbudowaną w 1982 roku, gdzie mieści się obecnie Muzeum Stylu Zakopiańskiego. Jednym z pierwszych skojarzeń związanych z Zakopanym są oczywiście Krupówki, będące jednym z najsłynniejszych deptaków, lecz nie są one historycznym centrum miasta. W pobliżu znajdziemy neogotycki kościół Świętej Rodziny powstały w 1896 roku, gdzie znajduje się zaprojektowana w stylu zakopiańskim kaplica Marki Boskiej Różańcowej i Jana Chrzciciela. Oprócz tego, mamy tu również Muzeum Tatrzańskie prezentujące zbiory pochodzące z Podhala i Tatr. Ponadto warto polecić również inne obiekty jak np. Galerię Kulczyckich, Muzeum Kasprowicza czy Teatr Witkacego. Oprócz tego do zabytków zaliczany jest również Nowy Cmentarz Zakopiański otwarty w 1907 przy ulicy Nowatorskiej, XIX-wieczny drewniany budynek zwany Chatą Sabały, ulokowany na Starych Krzeptówkach oraz zakopiańskie wille: pod Jedlami z 1897 roku, położona przy ul. Koziniec i “Witkiewiczówkę” z 1904 roku, zlokalizowana przy ul. Antałówki. Rys. 5. Widok na Tatry Wkraczając na teren Tatrzańskiego Parku Narodowego do zwiedzenia mamy przede wszystkim Dolinę Kościeliska ( mającą 9 km długości. Można dotrzeć tu pieszo jak również autokarami czy samochodami, dla których przeznaczone są dwa parkingi. Początek doliny zaczyna się Bramą Kantaka, następnie droga prowadzi na Kirę Miętusią – jest to wyżyna, którą wiosną porastają krokusy. Następny punkt to Stare Kościeliska, gdzie znajduje się kapliczka zbójecka. Nieco dalej można dostać się do Jaskini Mroźnej, minąć Bramę Kraszewskiego oraz Halę Pisaną, a następnie udać się szlakiem do wąwozu Kraków i Smoczej Jamy. Niedaleko znajdują się również Jaskinia Mylna i Raptowicka. Wycieczka po Dolinie Kościeliskiej kończy się na Polanie Ornaczańskiej (przy schronisku Ornak). Rys. 6. Dolina Kościeliska Ze schroniska przez Przełęcz Iwanicką dotrzeć można do Doliny Chochołowskiej ( która prawie w całości pokryta jest lasem. Na polanie natrafić można na kapliczkę, która stanowiła dekorację do filmu Janosik. Rys. 7. Dolina Chochołowska Kolejnym miejscem wywierającym duże wrażenie na zwiedzających jest Dolina Lejowa, na której dnie płynie Lejowy Potok. Nie jest ona zbyt popularna, ale za to uważana za najładniejszą z dolin reglowych w Tatrach. Najpopularniejszym miejscem do zwiedzania w TPN jest polodowcowe jezioro – Morskie Oko ( posiadające powierzchnię 35 ha. Wycieczka zaczyna się na Palenicy Białczańskiej i biegnie przez Rusinową Polanę. Od tego momentu drogę do Morskiego Oka trzeba pokonać na pieszo. Po drodze mija się Wodogrzmoty Mickiewicza, gdzie Potok Roztoka wpada trzema kaskadami do Białki. U celu znajduje się zabytkowe schronisko nad Morskim Okiem. Stąd dotrzeć można stromą ścieżką do Czarnego Stawu, który posiada 76,5 metra głębokości. Rys. 8. Morskie Oko Najwyżej leżącą doliną w Polsce jest Dolina Pięciu Stawów ( która jest pozostałością po lodowcu. Ciekawostką jest fakt, iż tym miejscu znajduje się sześć, a nie pięć (jak nazwa wskazuje) stawów. Jeden z nich – Wole Oko – jest po prostu pomijany. Oprócz niego napotkać można tutaj również inne, malutkie zbiorniki wodne, które okresowo wysychają. Rys. 9. Dolina Pięciu Stawów Na co uważać? Nieodzownym problemem jest dojazd do Zakopanego. Pomimo sporej częstotliwości kursowania pociągów np. z Krakowa do „zimowej stolicy Polski”, podróż na tym odcinku trwa ponad 3, a niekiedy ponad 4 godziny z przesiadkami w Płaszówce lub Chabówce. Jazda samochodem również w te rejony nie należy do przyjemnych, zwłaszcza jeśli wybierzemy się „zakopianką”, która bardzo często jest zatłoczona. Wybierając się w góry należy pamiętać o specjalnym obuwiu i okryciu. Ze względu na zmienny klimat należy ubierać się na tzw. cebulkę – nieodzownym elementem jest kurtka, sweter i czapka oraz buty dostosowane do chodzenia po górach. W żadnym wypadku nie zakładamy trampek czy klapek. Ponadto wychodząc w teren trzeba mieć ze sobą latarkę i coś do jedzenia. Pamiętajmy również, że na wędrówkę po górach powinniśmy wyruszać rano, po uprzednim poinformowaniu kogoś (np. właściciela schroniska czy recepcjonisty) o tym, gdzie planujemy wyjść oraz o której wrócić. Powrót powinien odbyć się przed zmrokiem bądź natychmiast po pogorszeniu się pogody. Przebywanie nocą w górach nie jest bezpieczne. Oprócz tego należy zawsze trzymać się wytyczonych szlaków i pod żadnym pozorem nie zbaczać z nich. Odwiedzając teren Tatrzańskiego Parku Narodowego, nie zapominajmy, że wstęp na jego teren jest płatny. Dodatkową opłatę uiścić musimy również chcąc zwiedzić jaskinię Mroźną. Autor: Żegota Aneta [1]„ Turnia – skała lub szczyt górski o ostrym wierzchołku i stromych zboczach” – Słownik PWN [2] „Deniwelacja – różnica pomiędzy najwyższym i najniższym wzniesieniem na jakimś terenie” – Słownik PWN [3] Inwersja opadowa – zmniejszanie się ilości opadów atmosferycznych od pewnej wysokości związane z malejącą zawartością pary wodnej i niską temperaturą powietrza na dużych wysokościach. Latem w Tatrach zjawisko to występuje w strefie położonej na wysokości od 1800-2000 m W zimie jest ona położona nieco niżej” – Słownik meteorologiczny

ciekawostki o tatrzańskim parku narodowym